BABA-ÇOCUK İLİŞKİSİNİN AİLE İÇİNDEKİ ROLÜ
Yeni doğan için anne, kendi bedeninin uzantısıdır. İlk iki yıldaki anne-çocuk ilişkisinin önemi kadar, çocuğun baba ile kurduğu bağ bir o kadar önemlidir. Nasıl ki bebek için annenin varlığı dış dünyayla bağ kurmada vazgeçilmezse, ikinci yıldan itibaren babanın önemi de giderek artmaya başlar. Doğum öncesi ve sonrasında tıpkı annede olduğu gibi, babanın da çocukla duygusal ilişkiyi kurabilmesi için onunla fiziksel ve sözel temasa ihtiyacı vardır.
Bunun için de oyun faaliyetlerinde, kaliteli vakit geçirmede babanın etkili olması oldukça önemlidir. Zaman zaman babalar anneyi birincil bakım veren olarak gördükleri için kendilerini geri planda hissedebilirler. Oysa annenin hamileliğinden başlayarak, bu sürecin tamamında baba aktif olarak rol almalıdır.
Bu süreçte babanın, anne ve çocuğa olan desteği, kurduğu bağ oldukça önemlidir. Çocuk anneyle kurduğu bağı, benzer şekilde babayla da kurmak ister. Babanın kurduğu iletişim çocuğun bağlanma becerileri için de ileride ona bir temel oluşturacaktır. Babanın varlığıyla çocuk, annenin yalnız kendisine ait olmadığını, annenin kendisinden başka kişilerle de ilgilendiğini görür. Bu durum başlangıçta bir iç çatışmaya bağlı olarak huzursuzluk ve sıkıntı hali doğurabilir. Bu süreçte dengeli bir bağ ve etkileşim kurmak gerekir.
Aynı zamanda etkin bir baba rolü çocuğun gelişim alanlarına olumlu etki etmektedir.
Anne-baba tutumları çocukların okul başarısında da çok önemli bir yere sahiptir. Özellikle babanın aile içindeki varlığı ve etkin katılımcı tutumu çocukların zihinsel gelişimindeki çözümleme becerisine, bilişsel becerilerine, dil gelişimine ve akademik başarısına olumlu yönde etki etmektedir. Babalar, anne ile birlikte çocuğun bağımsız davranmasını ve çevresini keşfetmesini daha cesaretlendirici bir tutum içinde destekledikleri zaman, çocukların sosyal becerileri de olumlu yönde desteklenmektedir. Çocuklar baba ile sağlıklı iletişim kurarak, kaliteli vakit geçiremediğinde bu durum çocuğun sosyal-duygusal gelişimini olumsuz yönde etkilemektedir.
Çocukların sağlıklı gelişimi için anne kadar babalarıyla da iletişim ve etkileşim (kitap okuma, oyun oynama, rol modeli olma) halinde olmaları gerekir.
Baba-çocuk etkileşimi çocukların dış dünyaya hazırlanmalarının yanında sosyal ve duygusal becerilerini de geliştirmektedir.
Baba-çocuk ilişkisi nasıl güçlenir?
Kelime oyunları oynayabilirsiniz.
Örneğin ; siyah , beyaz yada herhangi bir kelime ile ilgili aklınıza gelenleri söyleyin. Bu etkinlik ile akıcı fikir gelişimini destekleyebilirsiniz.
-Tuvalet kağıdı ruloları, plastik çiçekler, dergi, gazete vb atık malzemeleri kullanarak projeler yapabilirsiniz. Birlikte vakit geçirmenin yanında yeniden üretim, sürdürülebilirlik, becerileri gelişecektir.
-Gökyüzündeki bulutları izleyebilir , bulutların şekillerini neye benzetiyorum oyunu oynayabilirsiniz. Bu hem çocuğunuzun yaratıcılığını destekleyecek, hem de keyifli bir sohbet ortamı oluşturacaktır.
-Birlikte kaliteli zaman geçirerek, doğa yürüyüşüne çıkıp , çevredeki değişiklikleri (yaprak, ağaç değişimi gibi ) izleyip ,sohbet edebilirsiniz.
-Sizin çocukken oynamaktan hoşlandığınız oyunları konuşarak ,sevdiğiniz bir oyunu çocuğunuza öğretebilirsiniz. Sonrasında hep birlikte bu oyunu oynayabilirsiniz.
-Evdeki albümleri inceleyebilir. Bunlar üzerinde sohbet edebilir, değişim ile ilgili konuşabilirsiniz. Babalar, çocuklarına sevgilerini sözel olarak ifade etmekle birlikte davranışsal olarak da göstermelidir. Beden dili çocuklarla iletişimde oldukça önemlidir.
– Çocuklar öfkelendiğinde onları yargılamadan, suçlamadan dinlemeye çalışarak ve empati göstererek doğru olana yönlendirmelisiniz. Ceza vermek davranışları değiştirmede kalıcı bir çözüm olmayacaktır. Birlikte orta bir yol bularak ilerleyebilirsiniz.
– Rol model olarak çocuğunuza örnek olmak, söylediklerinizin ve yaptıklarınızın tutarlı olması önemlidir. Çocuklar yeni davranışları en çok rol modelleri aracılığı ile edinirler.
– Çocuğun ilgi ve tercihlerine saygı göstermek ve kendi isteklerimiz için çocuğu zorlamamak , onun sahip olduğu ilgi alanlarında desteklemek çocuğunuzun kişilik gelişimi için önemlidir.
Uzman Psikolog Nisan KAYSERİLİ
KAYNAKÇA
Aslı Kırman, Özcan Doğan H.Ü. Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi Cilt:4, Sayı:1, 2017
Turhan (2018) , Kişilik Özellikleri Bağlamında Baba-Çocuk Benzerliği
Yorumlar
Yorum Gönder