İki kere farklı olmak; üstün zekalı /yetenekli olan bir çocuğun aynı zamanda öğrenmesini güçleştirecek durumlara sahip olmasıdır. Üstün yetenekli tanısının yanında ikinci bir tanısının daha bulunmasıdır. Çocuğun öğrenmesini güçleştiren ikinci tanısı fiziksel ya da zihinsel sorunlar olabilir. Peki nedir bu fiziksel ya da zihinsel sorunlar;
Görme, işitme ya da bedensel sorunlar olabileceği gibi, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, asperger, otizm ya da öğrenme güçlüğü olabilir.
Bu sorunlara sahip olan çocuklar iki kere farklı çocuklar olarak tanımlanır. Bu çocukların bazen sadece sorun alanları, bazen sadece üstün yönleri fark edilebileceği gibi bazen de üstün ya da sorun alanları fark edilmeyebilir. Bu çocuklar bir yandan ileri becerileri varken , bir yandan da okul hayatında yada yaşamında onları zorlayacak sorunlara sahiptirler.
Fiziksel olarak iki kere farklı olan üstün zekalı ve yetenekli çocukların sahip olduğu zihinsel kapasite sıklıkla engel durumlarının gölgesinde kalmakta, engel durumlarının getirdiği sorunlarla baş etme onların zihinsel potansiyellerini ortaya koymada zorluk yaşamasına neden olmaktadır.
Zihinsel olarak iki kere farklı olan üstün zekalı çocuklar özellikle dikkat, iletişim, sözel olmayan beceriler, hafıza gibi alanlarda sorunlar yaşamaktadır. Bu çocukların kabul edilmesi fiziksel olarak iki kere farklı olan üstün zekalı ve yetenekli çocuklara göre daha zor olmaktadır. Sahip olduğu sorun üstün zekalı yönünü maskelemekte ve çocukların kuvvetli yönleri fark edilememektedir.
İki Kez farklılığı olan çocukların gösterdikleri olumsuz özellikleri de şöylece belirleyebiliriz.
- Öz kavramıyla mücadele etme
- Kırılgan benlik kavramı
- Toplumsal açıdan rahatsız, utanma duygularına sahip olma
- Yoğun engellenme ve öfke durumları
- Bastırılmış duygularını ve enerjisini dışa vurma gereksinimi
- Arkadaşları, öğretmenleri ve ailesi ile iletişimde güçlükler yaşama.
- Bazı alanlarda akademik güçlükler yaşama.
Görme engelli ressam Eşref Armağan , müzik alanında deha olmasına rağmen zamanla duyma yetisini kaybeden Beethowen, Stephen Hawking fiziksel engelli deha bir sürü kuramları bulunuyor. Fiziksel açıdan farklı olmak daha kolay fark ediliyor fiziksel anlamda sinyal veriyor.
Zihinsel anlamda farklı olan çocukları fark etmek kolay olmuyor. Bu anlamda isimleri bilinen kişilerden bahsedecek olursak Albert Einstein bir deha fakat öğrenme güçlüğü yaşıyor. Stephen Wiltshre , helikopterle üzerinde tur attığı şehirleri daha sonra en ince detaylarına kadar resmetmesiyle ün kazanmış bir ressamdır. Resim alanında üstün yetenekli Stephen Wiltshere aynı zamanda otizim spektrum bozukluğu olan biridir. Bir çocuğumuzun tanığı Michael Phelps yüzme alanında toplamda 28 tane olimpiyat madalyası kazanmış tarihin en başarılı olimpiyat sporcusudur. Üstün yetenekli sporcu olan Phelps okul yıllarında çok zorlanmış bunun sebebi de dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu.
İki kere farklı üstün zekalı/yetenekli çocukları iki gruba ayırabiliriz. Birinci grup tanı alanlar. Bunların gereksinimleri karşılanmaktadır. İkinci grup ise okul sistemi için hiç tanı almayan çocuklar. İkinci grupta yer alan çocukları ise 3 alt gruba ayırabiliriz.
- Üstün yeteneğin yetersizliği maskelediği çocuklar,
- Yetersizliğin üstün yeteneği maskelediği çocuklar,
- Özelliklerin birbirini maskelediği ne üstün, ne öğrenme güçlüğü olan kısımlarının fark edilmediği çocuklar
Fark edilmediği içinde ihtiyaçları karşılanmamış, uygun destek sağlanmamış çocuklar
.
Fiziksel ya da zihinsel olarak iki kere farklı olan üstün zekalı / yetenekli öğrencilerin fark edilmesi, onlara yönelik farklılaştırılmış eğitim programının hazırlanması, gerekli müdahalenin sağlanması potansiyellerini kullanmaları açısından oldukça önemlidir.
Erken tanı bu çocuklar için erken müdahalenin yapılması için çok kıymetlidir. Özellikle okul öncesi dönem fark edilmesi açısından önemli. Zayıf olduğu noktalar ne kadar erken tespit edilirse, desteklenme o kadar erken başlamaktadır. Aile doğru yönlendirilmeli ve bilgilendirilme, nasıl bir destek sağlanacağı konusunda desteklenmelidir. Sorun olan yönleri, hem de üstün olan özellikleri ile ilgili doğru tespitler değerlendirmeler yönlendirmeler aileye sunulmalıdır. Profil analizi yaparak; ihtiyacına yönelik, yetenek alanlarına yönelik eğitim programı ile destek eğitimi alması potansiyelini geliştirmesi açısından önemlidir.
İki kere farklı bir profile sahip üstün zekalı ve yetenekli öğrenci doğru zamanda fark edilir ve doğru eğitimsel müdahale edildiğinde gelişimi ve hayat başarısı farklı olacak, müdahale edilmediğinde ise başaracakken başaramayanlar olarak kalacaklardır.
Kaynak:
Prof.Dr.Ayşegül Ataman
Doç.Dr. Marilena Z.Leana-Taşçılar
Yorumlar
Yorum Gönder